Reeks: Onbekend (?), niet onbemind (1) - Lezing
Maria Dermoût en Thilly Weissenborn
Een eerste in een reeks van drie lezingen over misschien onbekende, maar zeker interessante persoonlijkheden.
Onbekend (?), niet onbemind is de titel van een reeks(je) van drie lezingen over - misschien - onbekende auteurs of kunstenaars (vandaar dit vraagteken na onbekend), maar zeker interessante persoonlijkheden.
Verslag
Het nieuwe jaar werd dan traditioneel ingezet met een nieuwjaarsdrink.
Wij kregen alvast een eerste lezing in de reeks ‘Onbekend(?), niet onbemind’ over de schrijfster Maria Dermoût en de fotografe Thilly Weissenborn. Twee tijdgenoten – Thilly was een jaar jonger dan Maria –, beiden woonden ook het grootste deel van hun leven in het toenmalige Nederlands-Indië, het huidige Indonesië dus.
Eerst kwam Maria Dermoût aan de beurt. Een beknopt overzicht van haar leven leerde ons dat zij met haar man, de jurist Isaac Dermoût, op verschillende plaatsen op Java en ook in de Molukken, op Ambon verbleven heeft. Dit steeds maar verhuizen was eigen aan het beroep en de opeenvolgende promoties van haar man. Vooral haar verblijf op Ambon was belangrijk voor haar schrijven, hoewel ze toen nog niet publiceerde; dit kwam pas in 1951 toen het koppel zich al een vijftiental jaar voorgoed in Nederland gevestigd had. Haar eerst romannetje heette heel toepasselijk ‘Nog pas gisteren’ over de jeugd van een tienjarig meisje in Java. Aangespoord door het succes schreef – of beter voltooide – zij dan de roman De tienduizend dingen, wat haar opus magnum zou worden. De ontvangst was overweldigend, met meer dan tien vertalingen en een plaats bij de tien beste boeken uit 1958 van het weekblad Time. Tijdens de lezing werd vooral ingegaan op het mysterieuze in De tienduizend dingen, waarvan de roman werkelijk doordrenkt is.
Deel twee van de lezing was gewijd aan Thilly Weissenborn, een creatieve fotografe in de pionioerstijd van de fotografie. Een beknopt overzicht van haar leven – vrijgevochten en vrijgezel tot haar 58ste – beheerde zij haar eigen zaak ‘Atelier LUX’, in Garoet op Java. Bij de bezetting van Japan kwam zij in een van de beruchte Jappenkampen terecht, na haar vrijlating werd haar atelier en de inboedel – camera’s, negatieven, donkere kamer – vernietigd door opstandige inlanders. Tijdens haar leven werden vele van haar (zwart-wit) foto’s gepubliceerd, meestal zonder bronvermelding. Uiteraard konden wij op 4 februari jl. genieten van verschillende van haar talrijke foto’s. De laatste foto toonde ons een (zeer) jong gehuwd koppeltje, dat was de aanleiding om een vergelijking te maken met Saïdjah en Adinda. De lezing werd dan ook besloten met het voorlezen van Saïdjah’s lied, dat wondermooie liefdesgedicht uit Max Havelaar.
