De Neva bevroren (I)
Angstaanjagend leeg, gezegend zij het water,
gezegend zij haar schoonheid, angstaanjagend.
Onderhuids verstijft het licht,
wolken zijn als ijs,
aan beide zijden pleegt de zon
haar zelfmoord, het dagelijkse ritueel.
Van duister naar duister
sluit ik mijn ogen
denk aan haar
want eenzaam is de verte
Strelka in de verte
Passeren, dat wil zeggen onderweg,
van eind mei tot begin september,
de dagen ruw als ijs
je neemt ze vast,
ze smelten op je tongpunt,
vallen hoeks in het verleden.
Kijk, zeg je dan,
kijk daar de dag waarop de stroom bevroor
en daar die van het afscheid
gekarteld lijkt hij wel
of links beneden
de dag die nooit begon,
wat lijkt hij klein
en onbeduidend.
Natte stenen
Zij hebben geen naam,
van alles wat hen aanraakt
is de regen hen het liefst,
dan voelen ze zich als korrels graan
bereid de zwaarte uit te breken
in staat het huis te worden
de woning van de dichters,
grondvesters van de mythe.
Traptreden
Hebben de voeten van de Finse visserszoon,
hebben zijn versleten gelapte schoenen
ooit de treden van de kathedraal bestegen?
Poesjkins bronzen ruiter zegt daarvan geen woord,
Waarom zou hij trouwens? Een bronzen ruiter
zo denk ik, heeft wat anders om het lijf,
de stad eens sparen van de vijand, ik zeg het maar,
wat kunnen hem die twintig treden schelen?
Traptreden, nochtans, je kan er hongerig op zitten,
de kade en het spel van wolk en licht bekijken,
de trage schepen, de meeuwen, je eigen spiegelbeeld.
Ben ik dat wel? En zou jij aan mij denken nu?
Vandaag, nu ik hier zit, nu ik mijn hand laat glijden,
het marmer streel, de verticale naad van deze trede?
Lantaarns van spiraal
Baard en petje draagt hij,
en krast op een gedenkbord:
‘Napoleon was hier’.
De leugens van weleer
zijn de waarheden van vandaag.
Twee gidsen later hoort hij weer:
Mendeleev zag hier het water stromen,
en Alexandr Blok, zijn vrouw en onlangs Gorbatsov.
Gespannen stilte in de lucht,
er klinkt wat gelig licht uit de lantaarn,
hij ziet de schotsen op de stroom,
cyclisch scheurend op de balustrade,
ik ook, denkt hij, ik ook en Mendeleev.
Onbetreden
Achter de kloostermuren glanzen de heroïnespuiten
in telbare trosjes, morbide façades, onafgespoeld
rusten ze elke dag onder nieuwe centimeters sneeuw
vervallen getuigen van heroïek en daadkracht,
mild is het witte, het tapijt van elke nieuwe nacht.
Zijn, soms is het niet waargenomen worden.
Verwijdering
Van de Zwanengracht aan de zomertuin
moet je vooreerst de tuin afpellen
verdrink de zomer in je vodkaglas.
Drink uit dit hellevuur!
Demp dit door Peter opgespaard kanaal.
Nu resten nog de blanke slanke halzen.
Wring ze niet om, gij dwaze idioot!
Maar laat ze luisteren, de kinderen
naar hun vol ijlheid schrale zang.
Als vanzelf gaan zij verdwijnen, als een fuga.
Kronverski
Dubbel flapt de keizersadelaar zijn vleugels
hij krijgt er kop noch staart noch poten aan
het zoemt van grootsheid, goud, verblinding
de lentezee hangt tikkend in de morgenlucht
een laatste winterblaadje valt, of nee blijft staan
of hangen in de koele fotografenlens, één ogenblik
in duizendsten van seconden opgeteld een bonken
de hartslag van de adelaar, oogappel van de tsaar
hij deelt bevelen uit, laat zijn ministers bollen
het nieuwe jaar vraagt nieuwe onbeschreven orders
de arend wordt een duif, geringd door het gespuis
het is de keizer aan te zien,
zijn rijk valt hier aan scherven.
Kanonnen klaar en schiet maar op die duiven,
de schijtluis lachebekt, zijn krul op een postscriptum.
Get. Impotente potentaat. Probitas laudatur[1]
De twaalf colleges
Rood schilfert wit schilfert regenbogen,
hommage aan de kuitenflikker Peter
beeldig als de kunstenaar, de albatros
het koken is een kunst, sprak nog de pugilist.
Hij liet ze prepareren, van muis tot sidderaal,
versierde zijn theater anatomisch in de alcohol.
En dat ze maar regeren nu (bonkend op de tafel),
waarmee hij zijn principe kracht bijzette.
En zie, daar hokten ze bijeen, ontdekten het portiek,
verlieten snel het pand, zonder teken of betekenis,
riepen de meisjes die zich lieten roepen.
Houden maar, anatomisch, meer is al genoeg.
De onbekende man
Stappend het licht tegemoet
dat valt een kwartslag naar rechts,
bedacht als de stad één hand
in zijn vestzak de linker
op de kop van zijn pijp
zijn andere hand.
Hij wandelt de dag tegemoet
de muren vol schurft,
ze deren hem niet
het licht uit de bomen
als fruit voorverwarmd
het valt in zijn spoor.
Wie was en wie is hij,
wiens schim zal hij ooit zijn?
Kent ze hem, weet ze,
voelt ze hem aan,
is zijn vijfhoekig gepeins
voor haar te vertalen?
Waterstand
Stond zeven meter hoog die nacht
in klessen dreven de graven voorbij
beten zich vast aan het geel van de gevels
Het stofferig water, de gal van de Neva
bekraste de muren met vulkanische kreten,
sijpelde de zomer erna nog vol overgave
drupte haast speels op de neus van de dorpsgek
werd heilig verklaard en kreeg een kapel
een vrouw moet je weten, Xenia
overstroomde zichzelf als de zee
tot de zevende hemel.
Ora pro nobis.
Nergens ergens
Stel dat ik je hier zou zoeken,
en stel ik vind je,
dan – zou jij zeggen –
zou dat geen wonder zijn.
Maar stel ik ben verdwaald
al mijn wegen afgesneden
niet verder dan de stroom
tot daar kan ik geraken.
Dan zou niets iets zijn
zou jij schaduw op het water
zou drijven voelen zijn
bijbels zelfs, tot in mijn ziel.
De Neva bevroren (II)
Zo ver je maar kunt kijken, de vlakte
en na de vlakte, weer de vlakte
volstrekt het land in cirkels sluitend
radeloos roeiend op de middellijn.
Alsof de golven hier verstard zijn
kan er slechts stilte schrijnen
ook geen zon die fluistert
ook geen zon, zelfs dat niet meer.
De engel
Adembenemend staat de engel in de zon
het kruis van Christus op het Noorden
als sneeuw blinkt het goud van zijn vleugels.
Stoffelijke resten gaan al eeuwen op in rook,
engelachtig dwarrelen de pluimen naar het firmament,
langs de voeten van de engel met het kruis,
langs zijn gouden vleugels, nader beschouwd
rook van de doden die de hemel bestormt.
Nadat Osip Mandelstam zijn engel gevonden had
nadat Nadezjda Tristia inspireerde, zolang nadat
de as van de bleke maskers geen rook meer gaf.